Tỷ phú gốc Nam Phi khởi nghiệp từ năm 24 tuổi và trải qua 10 công ty khác nhau. Ở tuổi 51, ông sở hữu khối tài sản khoảng 243 tỷ USD và là người giàu nhất hành tinh theo thống kê của Forbes.
Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: Reuters
Zip2
Năm 1995, bằng khoản vay 28.000 USD từ cha, Elon Musk cùng em trai Kimbal khởi nghiệp với Zip2 - dự án cung cấp dịch vụ bản đồ và danh bạ điện thoại cho các trang báo mạng. Sau bốn năm, họ bán công ty cho Compaq với giá 307 triệu USD. Musk nhận được 22 triệu USD, trở thành triệu phú và tiếp tục đầu tư số vốn này vào những dự án tiếp theo.
PayPal
Năm 1999, sau thương vụ Zip2, Musk sử dụng 12 triệu USD để thành lập công ty dịch vụ tài chính trực tuyến X.com. Sang năm 2000, ông chấp nhận sáp nhập với đối thủ Confinity và đổi tên công ty thành PayPal. Tuy nhiên, sau đó ông bị hội đồng quản trị yêu cầu rời ghế lãnh đạo vì bất đồng quan điểm.
PayPal được eBay mua lại với giá 1,5 tỷ USD vào tháng 10/2002. Musk là cổ đông lớn nhất và nhận được từ 160 triệu đến 180 triệu USD sau thuế. Ông dùng số tiền này đầu tư vào SpaceX và Tesla - hai công ty giúp ông trở thành tỷ phú.
SpaceX
SpaceX là công ty hàng không vũ trụ do Musk và Tom Mueller sáng lập năm 2002. Đội ngũ đặt mục tiêu giảm tối đa chi phí vận chuyển con người, hàng hóa lên vũ trụ và mở đường cho việc khám phá Sao Hỏa trong tương lai.
Tháng 12/2010, họ trở thành công ty tư nhân đầu tiên phóng tàu không gian lên quỹ đạo và quay lại mặt đất an toàn. Đến tháng 5/2020, đội ngũ của Musk hợp tác cùng NASA đưa người lên Trạm vũ trụ Quốc tế (ISS). Ngoài ra, SpaceX còn cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh Starlink.
Theo WSJ, trong quý I/2023, SpaceX đạt doanh thu 1,5 tỷ USD và lần đầu có lãi. Hiện công ty của Musk được định giá khoảng 150 tỷ USD.
Tesla
Công ty xe điện lớn nhất thế giới được thành lập năm 2003, đặt tên theo nhà vật lý người Mỹ Nikola Tesla. Musk nắm giữ vị trí CEO công ty từ năm 2008. Theo Reuters, công ty đạt doanh số kỷ lục 466.110 xe trong quý II/2023, tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái. Tại Trung Quốc - nơi tiêu thụ xe điện nhiều thứ hai thế giới chỉ sau Bắc Mỹ, Tesla cũng chiếm thị phần lớn bất chấp sự cạnh tranh từ đối thủ BYD.
SolarCity
Năm 2006, dựa trên ý tưởng của Elon Musk, hai anh em họ của ông là Peter và Lyndon Rive đã thành lập SolarCity, công ty cung cấp giải pháp về năng lượng mặt trời. Musk sau đó cũng giữ vị trí chủ tịch kiêm cổ đông lớn nhất.
Theo Lydon Rive, Musk có rất ít thời gian cho công ty, ông chỉ thỉnh thoảng liên lạc qua điện thoại và tham dự một số cuộc họp, nhưng vẫn bao quát hoạt động của SolarCity. Năm 2013, tạp chí Solar Power World xếp công ty đứng thứ hai trong danh sách những đơn vị lắp đặt hệ thống quang năng hàng đầu tại Mỹ.
Năm 2016, Tesla mua lại SolarCity với giá 2,6 tỷ USD để bổ sung cho hoạt động của Tesla Energy trong lĩnh vực lưu trữ năng lượng mặt trời, nhằm phục vụ các trạm sạc miễn phí cho xe điện.
OpenAI
Năm 2015, Musk tham gia đồng sáng lập OpenAI, startup phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, tỷ phú Mỹ rời công ty vào năm 2018 với lý do lo ngại xung đột lợi ích khi ông giữ vị trí lãnh đạo tại Tesla - đơn vị cũng đang phát triển AI trên xe tự hành.
Năm 2019, OpenAI nhận được một tỷ USD tiền vốn từ Microsoft. Hiện công ty đã chuyển sang mục tiêu kinh doanh sinh lời với sản phẩm chủ chốt ChatGPT.
Neuralink
Neuralink là công ty công nghệ thần kinh được Musk thành lập năm 2016. Mục đích hoạt động của công ty là nghiên cứu phương pháp điều trị bệnh lý về não, đồng thời giúp kết nối não bộ con người với máy tính qua thiết bị cấy ghép.
Theo Musk, sản phẩm của Neuralink sẽ hỗ trợ bệnh nhân liệt điều khiển đồ điện tử bằng suy nghĩ. Sau khoảng thời gian thử nghiệm trên động vật, công ty được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho phép thử nghiệm cấy ghép chip lên não người từ cuối tháng 5.
Hiện công ty đã huy động được tối thiểu 363 triệu USD tiền vốn, bao gồm 100 triệu USD của Musk và các khoản không tiết lộ từ một số nhà đầu tư mạo hiểm khác.
The Boring Company
Tháng 1/2017, Musk thành lập The Boring Company, hứa hẹn giúp thay đổi bộ mặt giao thông tại Mỹ. Công ty lên kế hoạch xây dựng mạng lưới đường hầm cho xe tự lái siêu tốc, từ đó có thể vận chuyển hành khách, hàng hóa mà không lo tình trạng tắc nghẽn giao thông. Tuy nhiên, sau nhiều năm, dự án vẫn có kết quả rất khiêm tốn. WSJ cho rằng Musk đã bỏ rơi dự án khi ngừng quảng cáo mảng tự lái và không phản hồi khách hàng. Thậm chí, một số đoạn đường đang xây dựng cũng bị bỏ dở.
Đại diện công ty đổ lỗi do chính quyền cản trở, nhưng khi có sự hậu thuẫn, các công trình cũ vẫn không thể vận hành. Một số chuyên gia đánh giá mục tiêu của The Boring Company chỉ là lời nói cường điệu của tỷ phú Mỹ.
X
X vốn là nền tảng Twitter, được Musk mua lại vào tháng 10/2022 với giá 44 tỷ USD. Musk nhiều lần tuyên bố sẽ biến X thành siêu ứng dụng, tương tự WeChat của Trung Quốc. Để đạt mục tiêu này, ông tiến hành sa thải hàng loạt lãnh đạo và yêu cầu nhân viên làm việc với cường độ cao. Đến tháng 7, ông đổi tên và logo Twitter thành X, loại bỏ tất cả những thứ có liên quan tới thương hiệu cũ.
Dù vậy, thống kê cho thấy tình hình tài chính của X chưa có nhiều cải thiện. Các đối tác e ngại ký hợp đồng quảng cáo do lo ngại những quy định thất thường từ Musk. Theo dữ liệu của Fidelity vào tháng 5, mức định giá của X giảm còn 15 tỷ USD. Ngày 21/8, Musk thừa nhận X có thể thất bại, nhưng ông sẽ cố gắng tạo ra một mạng xã hội tốt nhất cho người dùng.
xAI
Ngày 12/7, Musk thành lập xAI với mục tiêu tìm hiểu "bản chất của vũ trụ" và phát triển giải pháp thay thế ChatGPT. xAI có sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu trong mảng trí tuệ nhân tạo, từng làm việc cho Google hay Microsoft. Theo Business Insider, Musk đã mua 10.000 card đồ họa từ Nvidia nhằm phục vụ quá trình đào tạo AI tại công ty mới.
Hoàng Giang