Tôi đọc báo hay thấy tin doanh nghiệp A chia cổ tức bằng tiền mặt 30%, doanh nghiệp B chia cổ tức bằng cổ phiếu 40%... Tôi nghe qua cũng thấy khá hấp dẫn. Liệu tôi có nên đầu tư để hưởng cổ tức?
Hiếu Nguyễn
Chuyên gia tư vấn:
Đầu tư nhận cổ tức là một chiến lược đầu tư phổ biến trên thế giới, chủ yếu liên quan đến việc mua cổ phiếu của các công ty chi trả cổ tức thường xuyên. Bằng cách đầu tư vào cổ phiếu trả cổ tức, các nhà đầu tư có thể nhận được một dòng thu nhập thường xuyên dưới dạng cổ tức, bên cạnh lợi ích của việc tăng giá của cổ phiếu đó trong tương lai.
Ngoài ra, các công ty có lịch sử chi trả cổ tức đều đặn thường là những doanh nghiệp có lịch sử hoạt động lâu đời, mô hình kinh doanh ổn định và tình hình tài chính lành mạnh. Điều này có thể khiến việc đầu tư vào các công ty này ít rủi ro hơn so với các công ty không trả cổ tức. Nhìn chung, đầu tư cổ tức có thể là một cách tốt để các nhà đầu tư tạo ra thu nhập thường xuyên cũng như đạt được tăng trưởng dài hạn và giảm rủi ro cho danh mục đầu tư.
Vậy cổ tức là gì? Nó là sự phân phối lợi nhuận mà một công ty kiếm được cho các cổ đông của mình. Các công ty có thể trả cổ tức theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tình hình tài chính và ưu tiên của họ. Thông thường có hai cách chi trả cổ tức phổ biến: tiền mặt và cổ phiếu.
Thứ nhất, cổ tức tiền mặt là hình thức trả cổ tức phổ biến nhất. Các công ty phân phối một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận của họ làm ra trong năm đó cho các cổ đông dưới dạng tiền mặt. Cổ tức thường được biểu thị dưới dạng số tiền cố định trên mệnh giá mỗi cổ phiếu (10.000 đồng). Ví dụ, cổ phiếu A chi trả cổ tức 20% bằng tiền mặt, tức 2.000 đồng một cổ phiếu. Ngoài ra, cổ tức có thể biểu thị theo tỷ lệ phần trăm thu nhập của công ty. Ví dụ, công ty B tạo ra lợi nhuận năm 2022 là 100 tỷ đồng, chi trả cổ tức 50%, tương đương họ dành 50 tỷ đồng chia cho tất cả cổ đông.
Thứ hai, cổ tức bằng cổ phiếu khi các công ty phân phối cổ tức dưới dạng cổ phiếu bổ sung thay vì tiền mặt. Số lượng cổ phiếu bổ sung mà cổ đông nhận được thường dựa trên số lượng cổ phiếu họ đã sở hữu và cổ tức được biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm. Ví dụ, công ty C chia cổ tức 20% bằng cổ phiếu, nếu bạn sở hữu 100 cổ phiếu công ty C sẽ nhận được thêm 20 cổ phiếu.
Lưu ý rằng, sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu, trên thực tế tiền vẫn ở lại trong công ty, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư đối với công ty đó cũng không thay đổi và hầu như nhà đầu tư không có bất kì lợi ích gia tăng nào thêm. Trong khi đó, nếu nhận được cổ tức bằng tiền mặt, mặc dù tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư với công ty cũng không thay đổi, sau đó nhà đầu tư có thể dùng số tiền này để tái đầu tư vào công ty nhằm gia tăng tỷ lệ sở hữu hoặc dùng để chi tiêu, đầu tư vào một tài sản khác.
Như vậy khi đầu tư theo chiến lược cổ tức, bạn cần lưu ý một số vấn đề như sau. Trước hết, cổ tức phải được ưu tiên chi trả bằng tiền mặt.
Tiếp theo, bạn nên quan tâm đến tỷ suất cổ tức, tức tỷ lệ chi trả cổ tức trên giá cổ phiếu. Ví dụ, cổ phiếu công ty D có giá thị trường 20.000 đồng và chi trả cổ tức 16%, tương đương 1.600 đồng một cổ phiếu. Như vậy, tỷ suất cổ tức của công ty D là 1.600/20.000 = 8%. Trong khi đó, cổ phiếu công ty E có giá thị trường 80.000 đồng và chi trả cổ tức 40%, bằng 4.000 đồng một cổ phiếu. Như vậy, tỷ suất cổ tức của công ty E là 4.000/80.000 = 5%. Nếu so sánh đơn thuần về mặt cổ tức, cổ phiếu D hấp dẫn hơn cổ phiếu E. Chúng ta cũng có thể dùng tỷ suất cổ tức này để so sánh với tham chiếu là mặt bằng lãi suất tiết kiệm để đánh giá tính hấp dẫn của cổ phiếu.
Ngoài ra, bạn cần lựa chọn các công ty chi trả cổ tức cao dựa trên tình hình tài chính vững chắc, mô hình kinh doanh ít rủi ro và biến động. Việc chi trả cổ tức quá cao so với khả năng tài chính có thể dẫn đến rủi ro lớn cho hoạt động kinh doanh của công ty về lâu dài.
Cuối cùng, hãy xét đến triển vọng tương lai của doanh nghiệp. Dữ liệu lịch sử có thể cung cấp cái nhìn lệch lạc về khả năng chi trả cổ tức của doanh nghiệp. Hãy nghiên cứu và đánh giá khả năng duy trì cổ tức cao của doanh nghiệp đó trong thời gian sắp tới trong tương lai. Bạn cũng nên cân nhắc những doanh nghiệp tuy chưa có lịch sử chi trả cổ tức cao trước đó nhưng đã có thể bắt đầu bước vào giai đoạn chi trả cổ tức cao (do hết các dự án đầu tư lớn, hoạt động kinh doanh bắt đầu đem lại lợi nhuận và dòng tiền).
Tóm lại, việc tự đầu tư vào cổ phiếu theo chiến lược cổ tức hay bất kỳ chiến lược gì cũng đòi hỏi nhiều kiến thức, kinh nghiệm, thông tin và thời gian để có thể đầu tư hiệu quả và mang lại lợi nhuận bền vững trong thời gian dài. Tự đầu tư mang lại những rủi ro không nắm vững được doanh nghiệp mình đầu tư vào, không biết yếu tố nào sẽ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và có thể chỉ đầu tư được một hoặc một vài mã nên rủi ro tập trung rất cao.
Để giảm thiểu rủi ro này, nhà đầu tư mới cân nhắc đầu tư vào các quỹ được quản lý chuyên nghiệp bởi các chuyên gia với một danh mục đa dạng các cổ phiếu được lựa chọn kỹ càng. Hiện trên thị trường hầu như không có các quỹ mở thực hiện chiến lược đầu tư cổ tức. Tuy nhiên, khả năng chi trả cổ tức trong tương lai cũng là một yếu tố quan trọng mà các quỹ xem xét khi đầu tư.
Phạm Lê Duy Nhân
Trưởng phòng Quản lý danh mục đầu tư
Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF)