Sáng 18-9, trong phiên họp thứ 26 (đợt 2) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thường trực của Quốc hội đã cho ý kiến về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ 4.
Trình bày báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội, về lĩnh vực ngân hàng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thúy Ngần cho biết, các nội dung yêu cầu tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 62/2022/QH15 cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ.
Trong đó, các giải pháp thu hút ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước được triển khai tích cực. Các hoạt động thanh tra, giám sát được tăng cường, đổi mới. Ngân hàng cũng đã xử lý có hiệu quả vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu đạt kết quả tích cực. Tín dụng tăng trưởng khá hợp lý, chất lượng tín dụng được cải thiện...
Tuy nhiên, việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu còn chậm, thiếu chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu. Việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng yếu kém còn gặp nhiều khó khăn.
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhận định, qua thẩm tra, tình trạng sở hữu chéo đã được kiểm soát tốt; vi phạm đã được xử lý, nhưng cơ chế để xử lý dứt điểm các cổ đông lớn thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng còn nhiều ý kiến khác nhau.
Quang cảnh phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 18-9
“Giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng hay tỷ lệ sở hữu cổ phần có xử lý dứt điểm được sở hữu chéo hay không còn chưa khẳng định được, bởi mở rộng hơn hay thu hẹp hơn đều có ảnh hưởng đến thu hút đầu tư nước ngoài, đến sự phát triển của nền kinh tế”, người đứng đầu Ủy ban Kinh tế lo lắng.
Về nợ xấu, theo ông Vũ Hồng Thanh, từ 15-8-2017 (thời điểm Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu có hiệu lực) đến 28-8-2023, đã xử lý được hơn 400.000 tỷ đồng. Tuy nhiên nợ xấu vẫn có xu hướng tăng, nợ xấu nội bảng đến 3,36%, vậy luật xử lý thế nào, luật hóa quy định của Nghị quyết 42 ra sao vẫn còn các luồng ý kiến khác nhau.
Giải trình sau đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhìn nhận, báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội đã đánh giá khách quan công tâm tình hình hoạt động của ngân hàng.
Về vấn đề sở hữu chéo, thao túng, “sân trước sân sau” trong lĩnh vực ngân hàng, nữ Thống đốc nêu rõ: “Trên hồ sơ thì sở hữu chéo giữa các ngân hàng đến nay đã được khắc phục. Tức là trên hồ sơ cá nhân, tổ chức nào giữ tỷ lệ cổ phần như thế nào đối với hệ thống ngân hàng qua hoạt động cho vay đã thể hiện. Tuy nhiên, trên thực tế, các tổ chức, cá nhân có thể đứng tên hoặc nhờ đứng tên sở hữu cổ phần, thậm chí thành lập doanh nghiệp trong hệ sinh thái để cho vay vốn ngân hàng. Đây là vấn đề Ngân hàng Nhà nước rất quan tâm”.
Thống đốc nhận định, dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) cũng đã thiết kế một số giải pháp giảm hiện tượng sở hữu chéo như mở rộng phạm vi khái niệm có liên quan, giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng, giảm giới hạn cấp tín dụng... Quá trình lấy ý kiến cũng còn ý kiến khác nhau đúng như ông Vũ Hồng Thanh nêu. Bên cạnh việc hoàn thiện Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), còn phải xây dựng, ban hành nhiều quy định khác để đảm bảo minh bạch hóa hoạt động của các tổ chức cá nhân.
ANH PHƯƠNG