Buổi hội đàm nhằm cụ thể hóa các nội dung trong Bản ghi nhớ đã được ký kết vào ngày 26/6 giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương và Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc dưới sự chứng kiến của Thủ tướng hai nước.
Tại Hội đàm hai Bên đã tập trung trao đổi về 05 nội dung chính để cụ thể hóa các nhiệm vụ, nội dung hợp tác như: bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, công tác xây dựng Đảng và kế hoạch hành động triển khai Biên bản Ghi nhớ...
Ngăn chặn hàng giả bằng giải pháp "trả hàng hóa không cần lý do”
Chia sẻ tại Hội đàm, ông Huống Húc - Cục trưởng Cục Thanh tra thực thi pháp luật, Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc cho biết, hiện nay, Tổng cục có 600.000 nhân viên hoạt động theo phân cấp. Về vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, Trung Quốc hiện có những chính sách, chiến lược xây dựng về sở hữu trí tuệ, gây dựng thị trường mang tính quốc tế hóa, chú trọng cơ chế tương tác với nhau.
Năm 2011, Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc thành lập Tổ công tác dẫn đầu phòng chống hàng giả. Tổ công tác có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Mới đây, Tổ đã được đổi tên và nâng cao vị trí, vai trò so với trước với 30 thành viên, ngang tầm với Bộ. Đối với việc tăng cường thực thi pháp luật. Năm 2018 đến nay, Trung Quốc đã tiến hành cải cách, xác định quyền lực và thực thi pháp luật của quyền sở hữu trí tuệ.
Liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ông Huống Húc cho biết, đây là một công việc trong mảng giao dịch pháp lý của Cục Thanh tra thực thi pháp luật.
“Trung Quốc thành lập Trung tâm bảo vệ quyền người tiêu dùng về thực phẩm; xây dựng và triển khai Tổng đài khiếu nại với hơn 16 triệu người tiêu dùng đang đăng ký và sử dụng. Qua Tổng đài, phát hiện hơn 74,5 triệu vụ vi phạm, giúp người tiêu dùng khắc phục tổn thất khoảng 2 tỷ đô”, ông Huống Húc thông tin và cho biết thêm, song song với việc tham gia giải quyết tranh chấp của người tiêu dùng, Tổng cục quản lý giám sát thị trường nhà nước Trung Quốc cũng đẩy mạnh giải quyết tranh chấp qua mạng.
Trung Quốc có cơ chế giải quyết tranh chấp online với 114.000 doanh nghiệp tham gia vào cơ chế này và có khoảng 13,6% các vụ tranh chấp được giải quyết thông qua online.
Ngoài ra, Trung Quốc đang triển khai chiến dịch “trả hàng hóa không cần lý do”. “Trong vòng 07 ngày, người tiêu dùng mua sắm thông qua hình thức online có thể trả lại mà không cần bất cứ lý do gì”, ông Huống Húc chia sẻ và thông tin, hiện có 640.000 cửa hàng đã tham gia vào cơ chế này. Từ khi triển khai cơ chế này, tại Trung Quốc đã có 770 triệu lượt người tiêu dùng trả lại hàng hóa thông qua hình thức này.
Tăng cường trao đổi thông tin, các giải pháp chống hàng giả giữa hai nước
Ghi nhận và đánh giá cao các giải pháp của nước bạn trong công tác bảo vệ người tiêu dùng, doanh nghiệp trước vấn nạn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) Trần Hữu Linh cho biết, chức năng, nhiệm vụ của Tổng cục QLTT Việt Nam có những điểm tương tự, khá tương đồng vớ Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc.
Hiện nay, Tổng cục QLTT là lực lượng chủ yếu của Chính phủ Việt Nam trong xử phạt vi phạm hành chính. Có đến 60% quy định về xử phạt hành chính thuộc thẩm quyền của QLTT. Trung bình hàng năm, lực lượng QLTT cả nước kiểm tra từ 80.000-100.000 vụ, xử lý 60.000-70.000 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước khoảng 30 triệu USD.
Liên quan đến vấn đề sở hữu trí tuệ, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho rằng, ngăn chặn vi phạm về sở hữu trí tuệ và hàng giả đang là trách nhiệm chính của lực lượng QLTT. Ở Việt Nam hiện nay, việc xâm phạm sở hữu trí tuệ và hàng giả đang xuất hiện dưới hai hình thức: sản xuất trong nước và nhập lậu.
“Từ đầu năm 2021 đến nay, toàn lực lượng QLTT xử lý gần 17.000 vụ việc liên quan đến hàng giả. Song, hiện nay, lực lượng cũng gặp nhiều khó khăn trong kiểm tra, xử lý các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ bởi thẩm quyền của QLTT Việt Nam không được bao trùm và rộng như Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường nhà nước Trung Quốc, làm cho chất lượng xử lý các vụ việc chưa mang lại hiệu quả như mong muốn”, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh thông tin.
Cũng theo lãnh đạo Tổng cục QLTT, hiện nay Việt Nam đang ký nhiều Hiệp định thương mại tư do với các nước, qua đó đòi hỏi công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ là rất cao, đi cùng với đó trách nhiệm của lực lượng QLTT đối với lĩnh vực này là rất lớn.
Trong thời gian qua, nhiều thương hiệu lớn trên thế giới đã chủ động đề xuất với Tổng cục QLTT trong việc phòng chống hàng giả, nhất là khi thương mại điện tử đang phát triển. Trong vòng 3-4 năm trở lại đây, đặc biệt sau dịch Covid-19, tốc độ mua hàng trên online rất lớn, đi cùng với đó là vấn nạn xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên thị trường mua bán online. Đây là khó khăn lớn nhất của lực lượng QLTT.
Chia sẻ thêm về các giải pháp phòng chống hàng giả trên thương mại điện tử, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho biết, tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 và Bộ Công Thương là Tổ trưởng của Tổ công tác triển khai đề án này. Hiện nay Tổ công tác đang gấp rút xây dựng chương trình, hành động để ngăn chặn xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường thương mại điện tử.
Liên quan đến lĩnh vực an toàn thực phẩm, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh thông tin, giống như Trung Quốc, hiện công tác an toàn thực phẩm đang được Chính phủ, các bộ ngành của Việt Nam đặc biệt quan tâm. Việc quản lý an toàn thực phẩm tại Việt Nam được giao cho Bộ Y tế. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương là thành viên có trách nhiệm tham gia cùng. Do Tổng cục QLTT có chức năng xử phạt vi phạm hành chính, vì thế QLTT là lực lượng chủ yếu đi kiểm tra và xử phạt đối với lĩnh vực này.
“Trong 3 năm gần đây, lực lượng QLTT đã xử lý 42.000 vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm. Tổng cục QLTT cũng thường xuyên có kế hoạch triển khai chuyên đề về an toàn thực phẩm: Tháng an toàn thực phẩm, cao điểm kiểm tra về an toàn thực phẩm như Trung Thu, trước, trong và sau Tết nguyên đán...”, Tổng Cục trưởng thông tin.
Liên quan đến công tác bảo vệ người tiêu dùng, theo Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh, ở Việt Nam hiện nay có Ủy ban Cạnh tranh quốc gia chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ người tiêu dùng. Tuy nhiên Uỷ ban này chủ yếu xây dựng chính sách, tuyên truyền vận động giải quyết thắc mắc của người tiêu dùng. Vấn đề xử phạt lại là trách nhiệm của QLTT. Bắt đầu từ năm 2018, Tổng cục QLTT triển khai và đẩy mạnh hoạt động của Tổng đài hotline trong tiếp nhận thông tin cũng như tố giác của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, mỗi địa phương đều có Hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng.
“Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, từ đó góp phần xây dựng và kiến tạo thị trường kinh doanh lành mạnh, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài” Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh.
Ngoài ra, cũng theo Tổng Cục trưởng, hai nước Việt Nam - Trung Quốc có chung đường biên giới, việc giao thương hàng hóa là rất lớn, do vậy, công tác chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ an toàn thực phẩm là vấn đề, nhiệm vụ quan trọng của hai bên.
Liên quan đến kế hoạch triển khai MOU hợp tác, Tổng cục QLTT Việt Nam hoàn toàn nhất trí với đề xuất của Tổng cục Quản lý giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc. Ngay sau khi MOU được ký kết, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam đã chỉ đạo rất cụ thể và giao Tổng cục QLTT làm đầu mối xây dựng kế hoạch chi tiết. Theo MOU, hai bên sẽ chia sẻ thông tin trong nhận diện vi phạm về hàng giả; hàng năm sẽ tổ chức họp, cập nhật thông tin.
Đối với đề xuất thành lập Tổ công tác chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ an toàn thực phẩm giữa hai nước, Tổng cục QLTT hoàn toàn nhất trí. Liên quan đến công tác đào tạo, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho rằng, đây cũng là mong muốn lực lượng QLTT, thông qua các buổi tập huấn, đào tạo, công chức QLTT Việt Nam sẽ được trang bị thêm những kiến thức về phòng chống vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng giả và an toàn thực phẩm.
Ngay sau buổi hội đàm, Đoàn công tác Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc đã có chuyến thăm và làm việc trực tiếp tại 02 doanh nghiệp Việt Nam trên địa bàn huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội. Phó Tổng Cục trưởng Nguyễn Thanh Bình đại diện Lãnh đạo Tổng cục tham gia Chương trình làm việc.
