23h40 ngày 12/9, ba phút sau khi nhận thông báo, ba xe cứu hỏa hụ còi, nối đuôi nhau rời trụ sở Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an TP Hà Nội (PC07) trên đường Dương Đình Nghệ, quận Cầu Giấy. Vài chục phút trước, 12 xe cứu hỏa của các đội cảnh sát phòng cháy chữa cháy Thanh Xuân, Hoàng Mai, Đống Đa, Hà Đông và Đại học Phòng cháy chữa cháy cùng hướng đến địa chỉ - nhà 37 ngõ 29/70 phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân.
Biết vụ cháy ở chung cư mini, ngõ vào thường rất hẹp, tầng một dành để xe, linh tính và kinh nghiệm nghề nghiệp mách bảo họ hỏa hoạn đêm nay sẽ nghiêm trọng. Thực tế đúng như dự đoán, xe cứu hỏa phải đậu cách hiện trường gần 400 m do con ngõ nhỏ, chỉ vừa hai xe máy tránh nhau. Gần 100 chiến sĩ vác những bó dụng cụ chạy rầm rập từ ngoài phố vào ngõ.
Các chiến sĩ phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn tại hiện trường vụ cháy, rạng sáng 13/9. Ảnh: Phạm Chiểu
Cảnh sát chia làm nhiều mũi tiếp cận. Một mũi từ phía mặt tiền, mũi hai bên hông và mũi phía sau nhà. Đội 2 của PC07 gồm 23 chiến sĩ được giao tìm kiếm, cứu hộ từ phía sau nhà. "Lúc đến hiện trường, đội vẫn chưa hình dung có bao nhiêu người mắc kẹt bên trong. Nhưng xác định được mỗi tầng của ngôi nhà có 5 phòng, trong đó 3 phòng phía trước và hai phòng phía sau. Có một cầu thang bộ và thang máy ở giữa nhà", trung tá Phạm Thanh Tâm, Đội phó Đội 2, kể.
Thời điểm này, tòa chung cư rộng khoảng 8 m, sâu 30 m, cao 10 tầng đã bốc cháy dữ dội, sáng rực một góc phố. Phía trong, lửa cuồn cuộn bốc lên tầng cao, mũi tiếp cận cầu thang bộ gặp rất nhiều khói và hơi nóng, cảnh sát buộc phải chuyển sang phương án cứu hộ từ bên ngoài.
Thượng úy Dương Văn Linh cho hay trong khi một nhóm đồng đội dồn lực tại tầng 4, triển khai đường vòi, ngăn chặn cháy lan lên các tầng trên, anh và đồng đội bắt đầu cứu hộ. Mặt sau tòa nhà khi này rất nhiều người đang kêu cứu, có người chỉ đủ sức vẫy tay, song hầu hết căn hộ che chắn bằng chuồng cọp.
Thượng úy Dương Văn Linh. Ảnh: Gia Chính
Quen với những bài tập thể lực leo nhà bằng tay không, bốn chiến sĩ dùng dây leo lên tầng 4, mang theo dụng cụ banh cắt, kìm cộng lực để phá chuồng cọp giải cứu người bên trong, trong khi ở dưới đồng đội liên tục phun nước làm mát. "Các chuồng cọp không mở lối thoát khiến việc cứu hộ gian nan hơn. Tiếp cận, đưa người bị nạn ra ngoài cũng rất vất vả", anh Linh cho hay.
Bên trong, những mảng tường bị khói ám đen, khung cảnh hỗn loạn. Rất nhiều nạn nhân được phát hiện cả ở cầu thang lẫn trong phòng. Một số sử dụng đèn pin tích hợp trên điện thoại để ra dấu cho đội cứu hộ. Nhiều người kêu khó thở và không ít trong số đó ngất xỉu khi lực lượng cứu hộ tiếp cận.
Đồng đội của anh Linh, thượng úy Phạm Trương Tuấn Anh đeo mặt nạ phòng độc rồi bám theo chiếc thang dây ai đó dùng thoát nạn từ trước để tìm cách leo lên tầng 5, nơi có bốn người đang la hét cầu cứu ngoài ban công. Từ tầng 3, anh bám theo các thanh sắt đang nóng ran, vừa nhìn quanh tìm thêm lối thoát đưa người xuống. Trông thấy cửa sổ nhà kế bên cách hai mét có thể dùng làm lối thoát, Tuấn Anh ra sức đạp bung cửa nhưng chiếc khóa không nhúc nhích. Chủ nhà ở phía dưới trông thấy đã chạy lên mở cửa.
"Anh ơi hay em nhảy nhé, em phải nhảy chứ không chết đến nơi rồi", người đàn ông cùng vợ và hai con mặt đen kịt vì ám khói, lẩy bẩy nói. "Đừng có nhảy, ở yên đấy thì còn sống. Chúng tôi ở đây rồi", Tuấn Anh cứng giọng như quát để trấn an người chồng trong cơn hoảng loạn đòi nhảy xuống từ tầng 5, cách mà nhiều người chọn thoát thân trước đó.
Anh đưa mặt nạ phòng độc cho hai vợ chồng và cô con gái, rồi đặt em bé vài tháng tuổi trong chiếc xô màu đỏ chuyển sang cho người chi viện ở cửa sổ nhà kế bên. Sau gần 20 phút, gia đình bốn người được đưa ra ngoài an toàn.
Thượng úy Phạm Trương Tuấn Anh. Ảnh: Phạm Chiểu
Dự định tiếp cận khu vực cao hơn từ cầu thang bộ tầng 5 phải bỏ qua vì sức nóng, đội cứu hộ chọn cách leo sân thượng nhà bên. Từ căn hộ tầng 9, Tuấn Anh cùng đồng đội cứu thêm được sáu người, gồm hai trẻ em và bốn người lớn gần như đã bất tỉnh. Họ phải tiếp không khí sạch, cố định dây để đưa người xuống.
Liên tiếp hai lượt leo lên xuống, họ chỉ tu vội hớp nước, rồi lại lao vào tìm người còn sống khi đồng đội đã dập xong lửa lúc 1h ngày 13/9. Giữa đống tro tàn, khu vực thang máy và cầu thang bộ rộng khoảng 1,2 m vẫn nóng rẫy. Từ tầng 4 trở xuống, mọi thứ gần như không thể nhận diện. Các tầng cao hơn ám khói đen kịt.
Chung cư có hơn 40 căn hộ ở 9 tầng, trong đó tầng 7, 8 tập trung nhiều người bị nạn nhất. "Chúng tôi đang cứu một nạn nhân ở tầng 7 thì thấy ở ban công đối diện một thanh niên đang tiến lại gần định mở khóa chuồng cọp. Nhưng anh ấy không còn sức, nằm gục xuống sàn. Chúng tôi phải cắt khóa, vào được trong thì anh ấy nằm co giật mất hết ý thức, không nói được nữa", anh Linh nhớ lại.
Việc đưa nạn nhân này ra ngoài rất nguy hiểm, vì hai chiến sĩ chỉ có đúng khoảng rìa tường 15 cm để đứng tạo đai an toàn. Thượng úy Linh nói không có giây nào để nghĩ liệu người này còn sống không, bởi xung quanh vẫn văng vẳng những tiếng kêu cứu khác và trong màn khói đen đặc. Giữa màn đêm, họ chỉ biết nghe theo đó để tiếp tục kiếm tìm, như mò kim giữa đáy bể.
Cảnh sát cứu hộ dòng dây cứu người bị nạn ở các tầng cao. Video: Gia Chính
"Có người đang ở trong nhà vệ sinh, dưới gầm giường, trốn trong tủ quần áo, và không phải ai cũng đủ dũng khí đeo dây bảo hộ, theo chúng tôi xuống dưới. Họ rất hoảng loạn", thượng úy Linh kể. Đồng đội của anh liên tục rọi đèn, gọi lớn, rà soát hết hơn 40 căn phòng để chắc chắn không bỏ sót nạn nhân nào.
5h, việc tìm kiếm người còn sống kết thúc, chuyển sang đưa nạn nhân tử vong ra ngoài. Những người lính cứu hỏa dù là kỳ cựu trong đêm ấy đều chung nỗi ám ảnh khi đứng trước cầu thang tầng 7, nơi hàng loạt thi thể nằm đè lên nhau.
Những chiếc chăn quấn thiết bị trên xe cùng chăn người dân mang đến được dùng bọc nạn nhân đưa ra ngoài. Họ lặng lẽ làm việc trong tiếng còi hụ xe cấp cứu, tiếng khóc, tiếng la hét của người nhà đòi vạch chăn nhận diện người thân.
Hơn 10 năm trong nghề, những người như anh Tâm, anh Linh, Tuấn Anh không đếm số đám cháy từng dập cũng như số người cùng đồng đội cứu. Họ chỉ biết mình đã làm hết sức để cứu những người sống, "nhưng vẫn xót lòng vì nhiều nạn nhân quá, giá mà cứu được nhiều hơn", thượng úy Tuấn Anh nói.
Hai ngày sau cuộc cứu nạn, gương mặt những anh lính cứu hỏa đã rửa hết muội đen, nhưng cổ họng vẫn khô khét vì hít phải khói.
Lam Phương - Chính Chiểu