Điểm bất thường trong vụ rơi máy bay nghi chở trùm Wagner

Giới chức Nga ngày 23/8 thông báo một chiếc Embraer Legacy 600 rơi tại tỉnh Tver khi đang bay từ thủ đô Moskva tới thành phố St. Petersburg, toàn bộ 10 người trên máy bay thiệt mạng. Trong danh sách 7 hành khách trên máy bay có tên của Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo tập đoàn quân sự tư nhân Wagner.

Ủy ban Điều tra Liên bang Nga thông báo đã khởi tố vụ án và mở cuộc điều tra liên quan vụ tai nạn nhưng chưa nêu nhận định sơ bộ về nguyên nhân máy bay rơi. Tuy nhiên, một số chuyên gia hàng không cho rằng sự việc có một số điểm bất thường.

"Máy bay lao nhanh xuống đất theo hình xoáy trôn ốc với rất nhiều khói, cho thấy nó đã bị cháy, đồng thời dường như mất một số bộ phận thuộc khung và cấu trúc khí động học", Miles O'Brien, phóng viên Mỹ chuyên về mảng khoa học và hàng không vũ trụ, nhận định.

Vitaly Stepenok, 72 tuổi, cư dân tại làng Kuzhenkino gần nơi máy bay rơi, cho biết ông nghe tiếng động lớn rồi thấy vệt khói trắng trên trời. "Nó không tạo ra âm thanh vang vọng như các vụ nổ dưới mặt đất. Một bên cánh văng ra xa, phần thân phi cơ rơi xuống nhưng không chúi mũi bổ nhào xuống đất", Stepenok cho biết.

Giới chức Nga xác nhận đã tìm thấy một phần cánh chính máy bay rơi gần làng Kuzhenkino, cách hiện trường khoảng 2 km. Một mảnh đuôi đứng của phi cơ cũng được tìm thấy cách đó 3,5 km.

Các chuyên gia cho rằng việc mảnh cánh và đuôi đứng văng ra ở khoảng cách xa cho thấy máy bay đã chịu lực tác động lớn trên không trung, khiến cấu trúc của nó không còn nguyên vẹn.

Theo O'Brien, sự cố có thể bắt nguồn từ một vụ nổ bên trong hoặc bên ngoài thân máy bay, do chất nổ cài trên phương tiện hoặc tên lửa phòng không gây ra. "Máy bay loại này không thể rơi xuống đất như thế mà không có điều gì rất bất thường xảy ra", ông O'Brien cho biết.

Dòng máy bay Embraer Legacy 600 do Brazil sản xuất có hồ sơ an toàn rất tốt. Legacy 600 được đưa vào sử dụng từ năm 2002, với gần 300 chiếc được bán ra thị trường, nhưng mới ghi nhận một tai nạn.

Tai nạn xảy ra năm 2006, khi một chiếc Legacy 600 trên đường từ nhà máy Embraer ở Brazil đến Mỹ đã đâm vào máy bay Boeing 737 của hãng hàng không Brazil Gol. Thảm kịch khiến toàn bộ 155 người trên máy bay Boeing 737 của hãng hàng không Gol thiệt mạng. Máy bay Embraer bị hư hại nhưng không có người chết hay bị thương.

Chuyên gia quân sự Sean Bell, cựu thiếu tướng không quân Anh, cho biết tai nạn máy bay thường xảy ra khi thời tiết xấu. Tuy nhiên, chiếc máy bay nghi chở lãnh đạo Wagner lại rơi trong lúc bầu trời quang đãng.

Ông Bell nhận định video "cho thấy chiếc máy bay như thể mất kiểm soát hoàn toàn, lao xuống theo hình xoắn ốc với các vệt khói trắng phụt ra". "Tất cả điều này cho thấy máy bay đã gặp một sự cố thảm khốc trên không", chuyên gia này đánh giá.

Giáo sư Michael Clarke, chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), nói cách máy bay rơi cho thấy phương tiện "không bị cài bom bên trong khoang". Thay vào đó, dường như máy bay "bị vật thể bên ngoài tác động tới mức mất điều khiển".

Cựu điều tra viên của Ủy ban An toàn Giao thông Mỹ Anthony Brickhouse nhận định để tìm ra nguyên nhân máy bay gặp nạn, các quan chức Nga sẽ phải tìm kiếm manh mối tại hiện trường máy bay rơi, điều không thể chỉ diễn ra trong "vài phút hoặc vài giờ". "Họ phải bắt đầu từ hiện trường vụ tai nạn và lần ngược lại, cố gắng ráp nối mọi dữ kiện với nhau", ông nói.

Brickhouse cho biết trong những cuộc điều tra về tai nạn hàng không điển hình, các góc độ được quan tâm đầu tiên là dữ liệu về đường bay, mức độ hỏa hoạn tại vị trí máy bay đâm xuống và khả năng thu thập bao nhiêu phần còn lại của phương tiện.

Nếu địa điểm máy bay rơi chìm trong biển lửa, nó có thể gặp nạn khi bình nhiên liệu đầy. Nếu máy bay hết nhiên liệu, đám cháy sẽ rất nhỏ hoặc không xảy ra hỏa hoạn tại hiện trường, ông Brickhouse giải thích.

Một trong những điều quan trọng nhất đối với các điều tra viên là liệu phần mũi, đuôi và hai cánh có còn nguyên hay không.

"Việc bất cứ bộ phận nào trong số này không xuất hiện tại hiện trường là dấu hiệu cho thấy máy bay không còn nguyên vẹn trước thời điểm va chạm với mặt đất", ông nói. Việc máy bay không còn nguyên vẹn về cấu trúc là dấu hiệu rõ rệt nhất cho thấy một sự kiện bất thường đã xảy ra với phi cơ.

Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga (EMERCOM) ngày 24/8 thông báo đã tìm thấy toàn bộ thi thể 10 người trên máy bay, bao gồm ba thành viên phi hành đoàn và 7 hành khách, nhưng chưa công bố danh tính của họ, cũng không xác nhận Prigozhin có trong số này hay không.

Ủy ban Điều tra Liên bang Nga cho biết máy bay gặp nạn thuộc sở hữu của công ty kinh doanh vận tải MNT-Aero và chuyến bay được thực hiện theo giấy phép sử dụng không phận cấp đúng quy trình.

Ian Petchenik, giám đốc truyền thông của trang theo dõi máy bay Flightradar24, nói rằng chiếc Embraer Legacy gặp nạn "đột ngột lao xuống theo phương thẳng đứng" và giảm độ cao gần 2.500 m trong 30 giây. Trước thời điểm đó, không có dấu hiệu nào cho thấy phi cơ gặp bất cứ vấn đề gì.

Nguyễn Tiến (Theo CNN, Sky News, Business Insider)