Mua điện thoại hơn một tuần, đến khi có việc cần vào trình duyệt đọc báo, chị Nguyễn Thủy (Hà Nội) mới biết điện thoại của mình không phải là máy 4G. Máy có vỏ hộp in chữ "Nokia 105 4G", cùng ngoại hình và phụ kiện giống hệt điện thoại của Nokia, được chị mua với giá gần 300 nghìn đồng trên một trang thương mại điện tử. Sau khi lắp sim đã đăng ký Internet, cột sóng trên màn hình hiển thị chữ 4G lớn. "Các tính năng nghe gọi, nhắn tin bình thường. Tuy nhiên, mỗi khi bấm vào nút trình duyệt là điện thoại tự thoát", chị nói.
Mang ra cửa hàng điện thoại gần nhà nhờ kiểm tra, kỹ thuật viên báo đây thực chất là điện thoại nhái, chỉ hỗ trợ sóng 2G nhưng được làm giả thành 4G, vì vậy không thể vào được mạng.
Một điện thoại hiện cột sóng 4G. Ảnh: Lưu Quý
Trong cuộc họp tháng 8, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết vẫn có những thuê bao di động mới hòa mạng nhưng chỉ hoạt động ở mạng 2G. Điều này cho thấy vẫn có những thiết bị "chỉ 2G" mới xuất hiện tại Việt Nam. Một nhà mạng cũng xác nhận, qua quá trình rà soát, đã phát hiện tình trạng máy 2G nhưng bị "fake" sóng 4G, tương tự trường hợp của chị Nguyễn Thủy.
"Sóng 4G hiển thị trên máy thực chất được làm giả bằng phần mềm. Chỉ cần cắm sim vào là máy hiển thị 4G hoặc LTE, nhưng người dùng thực chất chỉ truy cập mạng 2G và chỉ thực hiện được nghe gọi, nhắn tin", nhà mạng này cho biết. Điều này tiềm ẩn nguy cơ "tiền mất tật mang", bởi đến khi sóng 2G tắt, các máy này sẽ không sử dụng được nữa, trong khi người mua vẫn tưởng đang dùng máy 4G.
Các điện thoại chỉ sử dụng mạng 2G vốn đã bị cấm nhập về Việt Nam từ 2021, sau khi Thông tư 43 về "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị đầu cuối thông tin di động mặt đất - phần truy cập vô tuyến" có hiệu lực. Đây là một trong những động thái chuẩn bị cho kế hoạch tắt sóng 2G vào tháng 9/2024. Từ cuối tháng 7, Cục Viễn thông - Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết sẽ ban hành công văn yêu cầu nhà mạng phát hiện và chặn hoạt động của điện thoại 2G.
Đây được cho là nguyên nhân khiến các máy "giả sóng 4G" xuất hiện nhiều trên thị trường thời gian qua, vì các chủ hàng muốn xả hàng để tránh bị vô hiệu hóa máy. "Đến khi nhà mạng cắt 2G, những máy này không thể kích hoạt được sim và bị phát hiện là hàng giả. Vì vậy, một số bên đang bán tháo để tránh lỗ", Nguyễn Tân, chủ một cửa hàng điện thoại tại Vĩnh Phúc, nói.
Theo anh Tân, các thiết bị "cục gạch" này vốn có giá rẻ, dễ sử dụng, thường được mua bởi những người cao tuổi hoặc người có hầu bao hạn chế, chỉ cần một điện thoại để liên lạc. Các mẫu máy nhái thương hiệu có tiếng như Nokia, có giá nhập chưa đến 150 nghìn đồng, được quảng cáo "nghe gọi bình thường".
Đại diện Nokia Việt Nam cho biết cũng ghi nhận tình trạng một số thiết bị thuần 2G hoặc thuần 4G bị làm nhái thời gian qua. Đơn vị này đã làm việc với luật sư, cơ quan quản lý thị trường để ngăn chặn. "Do đại lý nhỏ lẻ muốn có lợi nhuận nên bán hàng giả. Chúng tôi cũng đã khuyến cáo về hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời sẽ gây nhiều hệ quả xấu cho chính đại lý", người này cho biết.
Để tránh tình trạng mua phải thiết bị nhái chất lượng kém, Nokia khuyến nghị người dùng nên mua sản phẩm ở các chuỗi bán hàng uy tín, cửa hàng lớn. Khi mua hàng, người dùng có thể hỏi trực tiếp là hãng thật hay hàng nhái để tránh lấy phải sản phẩm chất lượng kém.
Lưu Quý