Khoảnh khắc tàu Ấn Độ đáp xuống Mặt Trăng

"Đây là cách camera của trạm đổ bộ ghi lại hình ảnh Mặt Trăng ngay trước khi trạm tiếp đất", Tổ chức Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ (ISRO) viết trên X (trước đây là Twitter) và chia sẻ video dài khoảng 2 phút. Video cho thấy bề mặt Mặt Trăng với nhiều hố trũng nằm rải rác. Trong lúc camera hoạt động, trạm đổ bộ Vikram của tàu Chandrayaan-3 cũng hạ dần độ cao.

Dù vô số hố trũng và rãnh khiến bề mặt Mặt Trăng trở nên gồ ghề, Vikram vẫn hạ cánh nhẹ nhàng như dự định hôm 23/8 tại một khu vực tương đối bằng phẳng giữa các hố trũng Manzinus C và Simpelius N, cách cực nam Mặt Trăng khoảng 70 độ.

Bộ phận đẩy của tàu vũ trụ, module hình hộp đã đưa bộ đôi trạm đổ bộ Vikram - robot tự hành Pragyan vào quỹ đạo gần Mặt Trăng, tách ra trước cuộc đổ bộ và tiếp tục bay vòng quanh Mặt Trăng. Module này trang bị một công cụ khoa học duy nhất mang tên SHAPE, giúp nghiên cứu Trái Đất từ quỹ đạo Mặt Trăng.

Tuy nhiên, phần lớn sự chú ý của thế giới dồn vào cuộc đổ bộ xuống bề mặt vệ tinh tự nhiên của Trái Đất. Theo ISRO, không lâu sau khi Vikram hạ cánh, nó đã thiết lập liên lạc với trung tâm điều khiển ở Bengaluru, Ấn Độ.

Hôm qua, ISRO cũng thông báo trên X rằng robot tự hành Pragyan đã xuống khỏi trạm đổ bộ bằng một cầu dốc ngắn và "dạo bước trên Mặt Trăng". Điều này đồng nghĩa robot mở thành công các tấm pin Mặt Trời, giúp nó tiến về phía trước. Robot mang theo hai máy quang phổ để nghiên cứu thành phần của đất Mặt Trăng ở khu vực ngay xung quanh bãi đáp. Dù trang bị các camera giúp tránh chướng ngại vật, chuyển động của robot sẽ luôn được kiểm soát sao cho nó chỉ di chuyển trong tầm quan sát của camera trên Vikram, theo ISRO.

Hôm 24/8, Vikram đã bật 3 trong số 4 công cụ khoa học mang theo. Một công cụ đặc biệt thú vị là máy dò nhiệt giúp lần đầu tiên thăm dò đất nông trên Mặt Trăng để đo nhiệt độ và các đặc điểm khác. Công cụ thứ hai sẽ nghiên cứu tầng điện ly, một tầng trong khí quyển loãng của Mặt Trăng, chứa đầy electron và ion hình thành chủ yếu do bức xạ Mặt Trời. Công cụ thứ ba là địa chấn kế, dùng để cảm nhận các trận động đất gần địa điểm hạ cánh. Công cụ cuối cùng là một bộ phản xạ ngược laser thụ động của NASA với chức năng tìm hiểu động lực học của hệ thống Mặt Trăng.

Các nhà khoa học mong muốn thu thập càng nhiều dữ liệu khoa học càng tốt trong hai tuần tới (tương đương một ngày trên Mặt Trăng) vì cả trạm đổ bộ lẫn robot đều không được thiết kế để chống chọi với đêm Mặt Trăng khắc nghiệt, khi nhiệt độ vùng cực giảm xuống - 230 độ C hoặc thấp hơn.

Thu Thảo (Theo Space, Times of India)