(KTSG) – Nửa đầu năm nay, nhiều ngân hàng chủ trương cơ cấu lại nguồn vốn trái phiếu, thể hiện qua hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn. Thế nhưng…
- VAMC đề xuất tăng vốn điều lệ và phát hành trái phiếu có lãi suất để mua nợ
- Phát hành trái phiếu doanh nghiệp giảm rất mạnh trong tháng 4 và 5
Nhộn nhịp phát hành trở lại
Trong tháng 8-2023 (tính đến ngày công bố thông tin 30-8), đã có 20 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị phát hành hơn 22.000 tỉ đồng, tăng mạnh so với tháng 7 (hơn 70%) chủ yếu nhờ các ngân hàng mạnh tay phát hành trái phiếu trở lại.
Cụ thể, trong tháng vừa qua, đã có 10 đợt phát hành trái phiếu của các ngân hàng với giá trị hơn 12.000 tỉ đồng, chiếm tỷ lệ 56%. Đáng chú ý, Ngân hàng ACB có ba đợt phát hành với tổng giá trị 6.500 tỉ đồng, MSB phát hành 1.000 tỉ đồng, OCB 2.000 tỉ đồng, BacABank 800 tỉ đồng, BIDV 700 tỉ đồng…
Bên cạnh nhóm ngân hàng, các doanh nghiệp bất động sản cũng tăng phát hành trái phiếu trở lại. Cụ thể, vào ngày 25-8, Công ty TNHH Bất động sản Lan Việt phát hành thành công 4.100 tỉ đồng trái phiếu, Công ty cổ phần Phú Thọ Land cũng phát hành thành công 1.900 tỉ đồng trái phiếu. Như vậy, trong tháng 8 (tính đến 25-8), các doanh nghiệp bất động sản đã phát hành được hơn 8.000 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ, chiếm tỷ trọng hơn 38,4% tổng giá trị trái phiếu phát hành trong tháng.
Lãi suất giảm sâu sẽ tác động tiêu cực đến tăng trưởng huy động vốn của các ngân hàng trong thời gian tới. Chính vì vậy, nhiều ngân hàng chủ trương đẩy mạnh huy động vốn trái phiếu mới để chuẩn bị nguồn cho vay trung, dài hạn.
Trước đó, theo dữ liệu của Hiệp hội Thị trường trái phiếu, trong tháng 8, tính tới ngày 11-8, các doanh nghiệp đã thực hiện mua lại 695 tỉ đồng trái phiếu, qua đó đưa tổng giá trị trái phiếu được mua lại trước hạn lũy kế kể từ đầu năm nay đến ngày 11-8 đạt 145.267 tỉ đồng (tăng 39% so với cùng kỳ năm 2022). Ngân hàng là nhóm ngành dẫn đầu về giá trị mua lại, chiếm 53% tổng giá trị mua lại trước hạn (tương ứng 76.968 tỉ đồng).
Hiện tại, một số doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục lên kế hoạch phát hành trái phiếu. Cụ thể, Hội đồng quản trị Vingroup đã thông qua phương án phát hành ra công chúng năm lô trái phiếu có tổng giá trị 10.000 tỉ đồng. Đây là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm và xác lập nghĩa vụ nợ trực tiếp với Vingroup.
Hội đồng quản trị HDBank cũng vừa thông qua phương án phát hành ra công chúng tối đa 5.000 tỉ đồng trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm, kỳ hạn bảy năm. Trái phiếu được phát hành nhằm mục đích bổ sung vốn cấp 2, cải thiện hệ số an toàn vốn và phục vụ nhu cầu vay của khách hàng HDBank.
Đa dạng lý do phát hành
Từ những số liệu nêu trên có thể thấy hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp nói chung và trái phiếu ngân hàng nói riêng đang dần “ấm” trở lại sau khi “đóng băng” suốt nửa đầu năm nay. Một trong những nguyên nhân là do nửa đầu năm nay, nhiều đơn vị kiểm toán đã từ chối xác nhận tình hình sử dụng trái phiếu của các ngân hàng, khiến việc phát hành trở nên bế tắc.
Cụ thể, theo quy định của Nghị định 65/2022/NĐ-CP, tất cả doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ phải công bố thông tin định kỳ sáu tháng, hàng năm về tình hình sử dụng vốn trái phiếu còn dư nợ được kiểm soát bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện.
Tuy nhiên, số tiền mà các ngân hàng huy động được từ trái phiếu với nguồn khác (tiền gửi dân cư, chứng chỉ tiền gửi…) được hòa làm một, nên kiểm toán khó xác định tách bạch từng phần. Khó khăn này đã được tháo gỡ từ cuối quí 2-2023, dần giúp hoạt động phát hành trái phiếu của ngân hàng được gỡ khó.
Không loại trừ việc ngân hàng mua lại trái phiếu kỳ hạn dưới năm năm để lấy dư địa phát hành trái phiếu mới kỳ hạn trên năm năm (đủ điều kiện tính vào vốn cấp 2).
Ngoài ra, khi nguồn vốn huy động có xu hướng tăng chậm lại, nhiều ngân hàng cũng phát sinh nhu cầu “cơ cấu” vốn trái phiếu. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tổng phương tiện thanh toán sáu tháng đầu năm nay chỉ đạt 3,71%, thấp hơn mức 4,73% của tăng trưởng tín dụng, do một số ngân hàng lớn chủ động giảm lãi suất để thắt lại nguồn huy động trong bối cảnh tín dụng tăng chậm.
Tuy vậy, lãi suất giảm sâu sẽ tác động tiêu cực đến tăng trưởng huy động vốn của các ngân hàng trong thời gian tới. Chính vì vậy, nhiều ngân hàng chủ trương đẩy mạnh huy động vốn trái phiếu mới để chuẩn bị nguồn cho vay trung, dài hạn.
Bên cạnh đó, nửa đầu năm nay, hàng loạt ngân hàng cũng chủ trương cơ cấu lại nguồn vốn trái phiếu, thể hiện qua hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn. Qua khảo sát, trong tháng 8 đã có sáu ngân hàng thực hiện 10 đợt mua lại trái phiếu trước hạn với tổng giá trị 6.634 tỉ đồng. Toàn bộ trái phiếu mua lại trước hạn là trái phiếu được phát hành trong giai đoạn 2021-2022 với lãi suất tương đối cao. Còn nếu tính từ đầu năm tới nay thì các ngân hàng đã mua lại trên 80.000 tỉ đồng trái phiếu trước hạn.
Sở dĩ ngân hàng chạy đua mua lại trái phiếu trước hạn là do đang dư thừa thanh khoản. Việc mua lại trái phiếu trước hạn sẽ giúp ngân hàng giảm dư thừa vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Ngoài ra, nhiều ngân hàng chạy đua mua lại trái phiếu trước hạn cũng nhằm mục đích cơ cấu lại kỳ hạn trái phiếu và lãi suất.
Theo đó, không loại trừ việc ngân hàng mua lại trái phiếu kỳ hạn dưới năm năm để lấy dư địa phát hành trái phiếu mới kỳ hạn trên năm năm (đủ điều kiện tính vào vốn cấp 2). Điều này là hợp lý trong bối cảnh kể từ ngày 1-10-2023, hệ số vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn sẽ bị giảm từ 34% xuống còn 30%.
Mới đây, Hiệp hội Bất động sản TPHCM đã đề nghị NHNN hoãn siết tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn từ 34% xuống 30% thêm một năm (tức lùi thời điểm áp dụng từ ngày 1-10-2023 sang ngày 1-10-2024). Hiệp hội cũng đề nghị NHNN xem xét cho phép các ngân hàng thương mại được mua trái phiếu phát hành với mục đích đảo nợ.
Nhìn chung, với sự chủ động từ phía các ngân hàng cũng như các động thái gỡ khó chính sách từ các cơ quan chức năng, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp nói chung và trái phiếu ngân hàng nói riêng sẽ dần khởi sắc trở lại trong thời gian tới.