Trong thời gian vừa qua, có một số doanh nghiệp lợi dụng mô hình bán hàng đa cấp biến tướng để trục lợi, lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của người dân gây ảnh hưởng đến xã hội. Để tạo lòng tin và đánh vào tính hám lợi nhằm lôi kéo nạn nhân tham gia, doanh nghiệp đa cấp thường cung cấp những thông tin sai sự thật về lợi ích của việc tham gia vào mạng lưới, tuyên truyền sai về thu nhập, tiền thưởng, lợi nhuận, hoa hồng mà những thành viên của hệ thống được hưởng, hoặc "vẽ" ra viễn cảnh giàu sang, không cần làm gì cũng có thu nhập cao.
Từng bị dụ dỗ tham gia vào hoạt động đa cấp, độc giả HạTrắng Jma chia sẻ: "Tôi từng tham gia vào rất nhiều hội thảo của công ty đa cấp. Có một lần trong lúc nghỉ giải lao, vị đào tạo hỏi tôi: "Mơ ước của em ở đây là thu nhập bao nhiêu?". Tôi đáp: "Khoảng 10 triệu đồng một tháng". Vị đó cười thẳng vào mặt tôi giữa đám đông, không ngại chỉ thẳng vào cái xe của mình ở ngoài sân và nói: "Em phải có mục tiêu trong vòng sáu tháng đến một năm nữa phải mua được cái xe như thế kia, chứ mơ ước thấp bé như em thì sao làm được đại sự".
Nghe vậy, tôi chỉ biết cười trừ. Mặc dù không biết chí lớn của vị đó thế nào, nhưng tôi tin thu nhập của 'cao thủ' ấy không quá 10 triệu đồng một tháng. Tôi đánh giá rất cao chiêu trò thao túng tâm lý trong thời gian ngắn của các công ty đa cấp. Tôi cũng không quy chụp hoạt động kinh doanh đa cấp là tốt hay xấu. Xét cho cùng, đó cũng là cái nghề kiếm cơm của họ. Ở đây, tiền không tự nhiên mất đi, nó chỉ chuyển từ tay người này sang tay người khác. Có nghĩa là nếu có người thua thì sẽ có người thắng".
Đồng cảm với những nạn nhân từng bị đa cấp thao túng tâm lý, bạn đọc Minh Hien Tran kể lại câu chuyện của mình: "Tôi có một người bạn học cũ, trong đợt họp lớp, ai cũng trầm trồ vì vẻ ngoài bóng lộn của bạn khi lái chiếc xe trị giá tiền tỷ. Thay vì nói về cuộc sống hiện tại hay ôn lại kỷ niệm thời còn học chung, bạn lại rao giảng đủ điều về đa cấp. Bạn kể về quá trình mình được khai sáng tư tưởng, bắt đầu có ý chí làm giàu thế nào, đầu tư ra sao và kết quả trong hai năm đã mua được nhà, xe và nhiều bất động sản khác. Rồi bạn kêu gọi bạn bè đầu tư, ai chưa hiểu thì sẽ giúp đỡ.
Nghe thế ai nấy đều quên luôn mình đang họp lớp, hào hứng nhờ bạn tư vấn. Thấy vậy, bạn còn cao hứng vẽ ra tương lai giàu sang, cùng nhau đi nước này nước kia... Nghe đến đấy, tôi không còn đủ kiên nhẫn để nghe tiếp. Tôi xin phép ngắt lời bạn, nói mình sẽ đầu tư thử một tỷ đồng, nhưng trước tiên bạn phải cho tôi xem cavet xe để xác thực bạn đã đầu tư thành công. Bạn ấp úng nói xe mua lại nên không phải đứng tên mình. Tôi lại hỏi có hình sổ đất hay nhà bạn đứng tên không thì bạn tỏ thái độ giận dỗi, tự ái, cho rằng tôi xem thường bạn rồi bỏ về".
>> Vỡ mộng 'tiền tự đẻ nhờ đa cấp'
Nói về các chiêu trò "tẩy não" của đa cấp, độc giả Hong Duoc Tu nhớ lại: "Cách đây hơn 10 năm, tôi cũng từng được mời tham gia đa cấp, bán thực phẩm chức năng. Kết quả tôi mất rất nhiều thời gian và một ít tiền bạc. May mắn lúc đó tôi nghĩ mình không giỏi để có thể thành công như họ nên chỉ tham gia cầm chừng trong mấy tháng và rút ra. Còn nhớ, khi tham gia hội thảo đầu tiên tại hội trường lớn chứa hàng ngàn người, họ reo hò vỗ tay ầm ĩ, nhạc nhẽo đùng đùng mỗi khi người trên sân khấu chia sẻ những điều tâm đắc.
Mời lên sân khấu lúc đó là những người được giới thiệu từng là bác sĩ, kỹ sư, giảng viên đại học... đến những bác tài xế, bảo vệ, cô bán cá mắm ngoài chợ... Họ nói say sưa về quá trình trước khi tham gia đa cấp, cuộc sống khổ thế nào; và sau thời gian vào công ty đã có nhà xe, thu nhập khủng ra sao. Tất nhiên, chẳng ai biết thực hư những lời mà họ kể. Rồi còn có cả những người dùng sản phẩm thấy hiệu quả cũng lên chia sẻ rằng nhờ có sản phẩm này mà người thân của họ qua cơn nguy kịch...
Tiếp sau đó, họ nhấn mạnh rằng mỗi người phải có ước mơ thật lớn như thu nhập từ chín chữ số, đặt mục tiêu ít nhất 5 năm phải có nhà lầu, xe xịn, rằng phải có tầm nhìn, đi trước người khác mới thành công, Họ cũng cảnh báo nếu có cơ hội mà không biết nắm lấy, chờ người khác thành công hết rồi mới theo thì không tới lượt... Với hiệu ứng đám đông, không ít người đã bị 'tẩy não' tin ngay, trong đó có tôi. Giờ nghĩ lại, tôi thấy đó như một vở tấu hài của đa cấp".
Cũng là nạn nhân của đa cấp, bạn đọc Ga Con nhấn mạnh: "Đa cấp thao túng tâm lý rất giỏi và cực nhanh. 17 năm trước trước, tôi cũng từng qua một công ty đa cấp, nghe các lãnh đạo xinh đẹp, tài giỏi thao thao bất tuyệt trên sân khấu, cảm thấy thật ngưỡng mộ. Khi xuống khỏi sân khấu, họ lại xúm lại chăm sóc tôi rất tận tình. Lúc đó, tôi thấy viễn cảnh thật đẹp. Đang mơ màng trên chín tầng mây thì tôi bị gia đình tạt cho một 'gáo nước lạnh' nên tỉnh mộng và quay về với thực tại của đời sống công nhân như cũ. Nhớ hồi ấy, cả công ty tôi có khoảng mấy chục bạn bỏ việc chạy theo đa cấp, trong đó có tôi. Cũng may tôi kịp quay đầu sau hai tháng".
Thành Lê tổng hợp
>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.
- Chống đầu cơ để kiểm soát đa cấp
- 'Lan đột biến hàng tỷ đồng giống đa cấp'
- 'Tiền ảo chẳng khác gì trò chơi đa cấp'