Khó có tăng trưởng đột phá
Năm 2022 đánh dấu kết quả kinh doanh ngoạn mục của các thương hiệu ô tô tại Việt Nam với xấp xỉ một triệu xe được xuất xưởng (bao gồm cả xe thương mại và xe du lịch). Kết quả này có được nhờ hiệu ứng từ các chính sách hỗ trợ của Chính phủ cũng như lợi tức từ các khoản đầu tư như đất đai, chứng khoán...
Tuy nhiên, kể từ cuối quý 3, thị trường bắt đầu có những dấu hiệu chững lại khi chứng rớt; đất treo và ngân hàng ngưng cấp tín dụng khiến nhiều hợp đồng bị huỷ vào phút chót. Và khi nền kinh tế chính thức phát đi những dấu hiệu suy thoái thì người dân bắt đầu co cụm, thắt chặt hầu bao cho các khoản chi mang tính tiêu sản dẫn tới một mùa Tết nhiều ảm đạm tại các showroom ô tô. Tuy nhiên với lượng xe "nợ bàn giao" từ 2022 san qua sẽ giúp các hãng giữ được mức doanh thu kỳ vọng, ít nhất trong 2 quý đầu năm nếu khéo léo chia bài.
Xe điện tiếp tục là thử nghiệm
Loại trừ VinFast đã tái định vị thành một thương hiệu xe điện thì cho tới nay, các mẫu xe điện phân phối chính hãng tại Việt Nam vẫn ở trạng thái vừa làm vừa điều chỉnh. Lộ trình điện hóa dường như đang đi từ nóc: xe sang (Mercedes, Audi, Porsche) và xe cỡ lớn (VF8) trong khi e34 như đã từng phân tích, chỉ mang tính khai phá thị trường. Lộ trình này đang gặp những trở ngại căn bản: nguồn cung năng lượng (mạng lưới trạm sạc công cộng; hạ tầng điện lưới sạc tại nhà; chi phí sạc qua bên thứ ba…) cũng như quá trình thay đổi hành vi của người sử dụng (mất 5-10 phút đổ xăng sang trung bình 1 giờ để sạc điện).
Việc Kia hay Hyundai chỉ dừng lại ở các mẫu xe thí điểm cho thấy Thaco hay TC Motor vẫn còn nhiều việc phải làm để đưa người dùng đến với hệ sinh thái kinh doanh của họ. Điểm sáng dự báo trong năm nay là khi Vinfast sẽ đưa 2 mẫu xe cỡ nhỏ phổ thông là VF 5 và VF 6 xuống phố; tạo ra một cuộc cạnh tranh sòng phẳng với xe xăng cỡ A-B cho các giải pháp di chuyển đô thị giá rẻ nhằm thu hút và chuyển đổi khách hàng.
Xe cỡ nhỏ dần trở lại
Có hai nguyên do để các mẫu xe cỡ nhỏ trở lại tại thị trường Việt Nam trong một vài năm tới. Thứ nhất là những bất ổn về tài chính và thứ hai là sự giảm thiểu dần xe máy trong các gia đình trung lưu. Việc giá xăng dầu và nguồn thu nhập liên tục có những bấp bênh, tạo ra sự rủi ro về chi phí vận hành đã khiến những chiếc xe động cơ lớn trở thành gánh nặng với nhiều chủ sở hữu. Ngay cả những người Mỹ vốn ưa thích các mẫu xe "khủng long" cũng phải ngao ngán và dần chuyển đổi qua xe điện trong thập kỷ qua.
Còn tại Việt Nam, những gia đình trung lưu có điều kiện hơn thì mua thêm những chiếc xe cỡ nhỏ vừa tiện đi phố, vừa tiết kiệm xăng. Những chiếc xe cỡ lớn được quy hoạch để cho những chuyến đi xa, chở nhiều người và tần suất sử dụng cũng giảm xuống. Xe máy xăng cũng sẽ dần bị loại bỏ và thay thế bởi xe máy điện theo dòng chọn lọc này. Tới đây chắc nhiều người cũng hình dung ra được chiến lược của VinFast. Năm 2023, VF 5 và VF 6; xe máy điện và cả xe đạp điện - những sản phẩm rất hợp túi tiền, dễ mua, dễ xài của VinFast sẽ đóng vai trò dẫn dắt thị trường rất hiệu quả, dù người dùng có chê - chửi - troll thế nào.
Người tiêu dùng tự định vị phân khúc xe theo nhu cầu
Việc các hãng chạy theo các mục tiêu marketing khiến thị trường nở rộ những mẫu xe bị xếp sai phân khúc, sai công năng và cả yếu tố kỹ thuật. Người tiêu dùng sau thời gian đầu cảm thấy vui tai thích mắt thì cũng nhận ra rằng họ cần mua những giá trị cốt lõi thật để sử dụng vào việc thật. Đơn giản như không thể mang SUV đô thị đi vần vò trên những cung đường thuộc về SUV thứ thiệt hay cấu hình ghế 5+2 thì mãi không thể bằng 7 chỗ fullsize cả về kích thước lẫn không gian tận hưởng. Ai rồi cũng phải thông thái hơn với đồng tiền của mình và cảm ơn các nhà truyền thông đã giúp thúc đẩy quá trình này diễn ra nhanh hơn, hiệu quả hơn.
Xe VAN hoán cải nở rộ, xe tải nhỏ gặp khó
Một góc nhìn cuối dành cho “các bạn” xe thương mại. Những biến động của thị trường đã mở ra một cơ hội cho những chiếc xe 16 chỗ cũ sống thêm một cuộc đời nhờ hoán cải thành xe VAN chở hàng. Cá nhân tôi rất khoái việc này vì bỗng chốc ngành vận tải nhẹ trông chuyên nghiệp như Tây, toàn xe VAN bít bùng chạy vừa kín đáo, vừa an toàn. Đây sẽ là khó khăn thực sự cho nhóm xe tải nhỏ kiểu Suzuki Carry bởi lợi thế cả về chi phí đầu tư; mức độ khấu hao và khả năng chuyên chở của xe VAN cũ rõ ràng là vượt trội hơn rất nhiều.
Xưởng dịch vụ sống khỏe
Những lùm xùm liên quan tới câu chuyện đăng kiểm xe “dzin” rồi việc thiếu hụt xe mới dẫn tới xe cũ lên ngôi đã dự báo một năm tốt lành cho các xưởng dịch vụ chính hãng và cả garage bên ngoài. Về thực chất trong bài toán kinh doanh, đây mới là phần lợi nhuận mà các hãng xe kiếm được từ người tiêu dùng trong suốt vòng đời sử dụng. Về mặt cá nhân, tôi cũng ủng hộ phụ tùng và dịch vụ chính hãng bởi đây cũng như là các phòng khám với bác sĩ có “số má” cả về kiến thức lẫn kinh nghiệm. Chúng ta sẵn sàng chi tiền để khám bệnh dịch vụ; vậy tại sao phải đắn đo cho chiếc xe vốn có mặt là để đảm bảo an toàn cho chính chúng ta?