Tờ trình nêu rõ, thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung để chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu là khoản thuế mới, chưa được quy định trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Khoản thuế này cũng nằm ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, do đó cần trình Quốc hội ban hành nghị quyết.
Tuy nhiên, do thuế tối thiểu toàn cầu chỉ áp dụng với một nhóm đối tượng, nên Chính phủ cho rằng, cần duy trì chính sách ưu đãi thuế hợp lý với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng loại thuế này.
Theo quy định của OECD, các nước có thuế suất thu nhập doanh nghiệp dưới 15% được quyền ban hành quy định pháp luật để giành quyền thu thuế bổ sung theo quy định thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) trước các quốc gia khác. Đây là biện pháp mà các nền kinh tế như Hongkong, Singapore, Malaysia đang cân nhắc và nhiều khả năng sẽ áp dụng.
Dự thảo nghị quyết nêu trên quy định, đối tượng áp dụng QDMTT là các công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên của tập đoàn đa quốc gia có hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam trong năm tài chính.
Thuế QDMTT được xác định bằng tỷ lệ thuế bổ sung nhân với lợi nhuận vượt ngưỡng và cộng với thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành.
Thuế này sẽ được xác định bằng 0 khi công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên có doanh thu bình quân tại Việt Nam dưới 10 triệu EUR và thu nhập bình quân dưới 1 triệu EUR, hoặc lỗ.
Thuế bổ sung tại một nước được xác định dựa trên tỷ lệ thuế bổ sung nhân với lợi nhuận vượt ngưỡng, rồi cộng thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có), sau đó trừ đi thuế bổ sung nội địa đạt chuẩn (nếu có).
Trong đó, lợi nhuận vượt ngưỡng được xác định bằng thu nhập ròng trừ đi giá trị tài sản hữu hình và tiền lương. Trong giai đoạn chuyển tiếp 10 năm từ 2023, giá trị tài sản hữu hình và tiền lương được giảm trừ cho từng năm.
Còn thuế phân bổ cho công ty mẹ từ thuế bổ sung của công ty thành viên chịu thuế suất thấp nhân với tỷ lệ sở hữu của công ty mẹ với công ty thành viên này trong năm tài chính.
Thuế bổ sung của công ty thành viên tại một nước sẽ được xác định bằng 0 khi công ty thành viên hoặc các công ty thành viên có doanh thu tại nước đó dưới 10 triệu EUR và thu nhập bình quân dưới 1 triệu EUR hoặc lỗ.
Trường hợp áp dụng quy định thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn, doanh nghiệp phải nộp tờ khai thông tin, nộp thuế 9 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính. Trường hợp áp dụng quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu, thời hạn là 15 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính.
Phần thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu cần nộp vào ngân sách Trung ương.
Thuế bổ sung tại Việt Nam sẽ bằng 0 trong năm tài chính khi các công ty thành viên thuộc tập đoàn đa quốc gia đáp ứng các điều kiện miễn trừ trách nhiệm.
Theo thống kê của Bộ Tài chính, 1.015 doanh nghiệp FDI tại Việt Nam có công ty mẹ thuộc đối tượng áp thuế. Trong đó, hơn 70 doanh nghiệp có khả năng chịu ảnh hưởng của loại thuế này khi nó được áp dụng vào 2024. Samsung, Intel, LG, Bosch, Sharp, Panasonic, Foxconn, Pegatron với vốn đầu tư đăng ký chiếm gần 30% tổng vốn FDI tại Việt Nam (khoảng 131,3 tỷ USD) là những doanh nghiệp có khả năng sẽ chịu ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu.
Trong khi đó, các chính sách ưu đãi hiện đang áp dụng cho các doanh nghiệp không thuộc đối tượng chịu thuế tối thiểu toàn cầu, vẫn được duy trì.
Dự kiến nghị quyết này có hiệu lực từ 1-1-2024, cho tới khi Luật Quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) có hiệu lực.
ANH PHƯƠNG