Lần đầu tiên sau 5 năm, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp mặt trực tiếp trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Bắc Kinh của ông Maduro ngày 13/9. Hai bên đồng ý tăng cường hợp tác trong một số lĩnh vực bao gồm dầu khí, thương mại, tài chính, khai thác mỏ và thăm dò không gian, trong khuôn khổ "Đối tác Chiến lược Toàn diện Kiên định" mới giữa hai nước.
"Sẽ sớm thôi, thanh niên Venezuela sẽ tới đây để chuẩn bị trở thành phi hành gia tại các trường học Trung Quốc, trong kỷ nguyên hợp tác mới giữa hai nước", ông Maduro nói.
"Biểu tượng cho công việc của ủy ban hợp tác khoa học, công nghệ, công nghiệp và hàng không vũ trụ Trung Quốc - Venezuela sớm muộn gì cũng sẽ là việc người Venezuela đầu tiên lên Mặt Trăng trên một tàu vũ trụ của Trung Quốc", Tổng thống Venezuela nhấn mạnh. Ông không nêu khung thời gian cụ thể.
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và phu nhân (trái) tìm hiểu các dự án hàng không vũ trụ của Trung Quốc tại Bắc Kinh ngày 12/9. Ảnh: AFP
Venezuela đang tăng cường quan hệ với Trung Quốc nhằm vực dậy nền kinh tế và ngành công nghiệp dầu khí đang suy yếu. Venezuela cũng đang đàm phán với Mỹ để Washington dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt lên ngành dầu khí, với điều kiện ông Maduro sẽ tổ chức bầu cử tổng thống năm tới.
Ông Maduro tuyên bố đưa người lên Mặt Trăng trong bối cảnh người Venezuela tiếp tục di cư khỏi đất nước. Theo cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc, khủng hoảng chính trị, kinh tế và xã hội đã thúc đẩy làn sóng di cư hơn 7 triệu người tại quốc gia 30,5 triệu dân. Đất nước thường xuyên lâm vào cảnh mất điện, không đủ nước sinh hoạt, bất ổn chính trị và tỷ lệ lạm phát lên tới 234% năm 2022.
Venezuela là đối tác vay vốn Trung Quốc lớn nhất tại Mỹ Latinh với khoản vay trị giá 60 tỷ USD.
Nhiều quốc gia đang bước vào cuộc đua không gian thế kỷ 21. Nhật Bản tháng này đã khởi động sứ mệnh mới, trong nỗ lực trở thành quốc gia thứ 5 đổ bộ lên Mặt Trăng. Trước đó, Ấn Độ hạ cánh thành công tàu vũ trụ robot gần cực nam. Cho tới nay, Mỹ là quốc gia duy nhất đã đưa người lên Mặt Trăng. Liên Xô và Trung Quốc đã hạ cánh thành công tàu thăm dò không người lái.
Hồi tháng 5, Trung Quốc đưa thêm ba phi hành gia lên vũ trụ, tuyên bố sẽ đưa người lên Mặt Trăng trước năm 2030. NASA đang đặt mục tiêu đưa phi hành gia Mỹ trở lại Mặt Trăng cuối năm 2025.
Venezuela gần đây trở thành quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên được mời tham gia Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế, chương trình do Nga và Trung Quốc dẫn dắt và tập trung thiết lập căn cứ lâu dài trên Mặt Trăng.
Ông Maduro cũng bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS, nhóm kinh tế gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi sẽ bổ sung 6 quốc gia vào danh sách năm tới.
Geof Ramsey, thành viên cấp cao của Hội đồng Đại Tây Dương, viện nghiên cứu về quan hệ quốc tế có trụ sở tại thủ đô Washington, chỉ ra ông Maduro tới Bắc Kinh trong thời điểm đang diễn ra các cuộc đàm phán với Mỹ. Động thái này có thể nhằm bày tỏ quan điểm cho Mỹ thấy rằng ông có nhiều lựa chọn.
Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Venezuela năm 2019, sau khi ông Maduro tuyên bố chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử. Mỹ và các đồng minh coi đây là kết quả gian lận. Năm 2020, tòa án liên bang Mỹ truy tố ông Maduro và 14 quan chức hàng đầu về buôn bán ma túy, tham nhũng và khủng bố ma túy.
Quan hệ giữa hai nước chuyển biến tích cực hơn dưới thời ông Biden. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố sẵn sàng đàm phán trực tiếp với chính quyền ông Maduro. Mỹ cũng cho phép Chevron, công ty khai thác dầu khí của Mỹ tại Venezuela, tiếp tục bơm dầu tại quốc gia có trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới.
Hồng Hạnh (Theo Washington Post)