Bị cáo Mận, 53 tuổi, Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh, đang bị TAND Hà Nội xét xử với tội danh Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Ông Mận bị truy tố trong sai phạm liên quan dự án trồng cây xanh cho Hà Nội gây thiệt hại hơn 34 tỷ đồng ngân sách, khi ông Nguyễn Đức Chung giữ chức Chủ tịch UBND thành phố.
VKS cáo buộc rời cương vị Giám đốc Công an Hà Nội sang làm lãnh đạo Hà Nội, vừa nhậm chức, ông Chung "can thiệp, thay đổi" việc trồng cây xanh từ hình thức đấu thầu sang đặt hàng theo quý. Chủ tịch Hà Nội "chỉ đạo 'miệng', áp đặt" Giám đốc Sở Xây dựng đặt hàng trực tiếp của Công ty Sinh Thái Xanh của ông Mận - người đang trốn nợ tại Lâm Đồng.
Bị cáo Bùi Văn Mận, Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh được dẫn giải tới phiên tòa, sáng 25/8. Ảnh: Danh Lam
Công ty của ông Mận bị cáo buộc đã ký hợp đồng với thương lái trôi nổi trên thị trường để nâng khống giá đầu vào cây, cung cấp báo giá sai quy định, hợp thức chứng thư thẩm định giá để "đẩy giá cây lên cao".
Tại phiên xét xử hôm nay, trả lời về lai lịch công ty, ông Mận khai năm 2014-2015 đang "có việc" ở Đà Lạt thì nhận được điện thoại của Chủ tịch Chung nhờ tư vấn về việc trồng cây gì, số lượng ra sao tại khu vực nút giao đại lộ Thăng Long thì hợp. Ông Mận khai trước đó từng trồng cây cho nhà ông Chung nên hai người dần quen biết.
"Bị cáo sau đó lập công ty vào tháng 6/2016, đến tháng 9 thì được Ban Duy tu (thuộc Sở Xây Dựng) gọi lên để bàn về việc trồng cây", ông Mận khai.
"Công ty mới thành lập 3 tháng liệu có đủ năng lực thực hiện không mà nhận?", chủ tọa Nguyễn Xuân Văn thẩm vấn. Ông Mận khẳng định là người có kinh nghiệm trồng cây 20 năm nên "chắc chắn có năng lực, bị cáo thuê rất nhiều người làm".
Thực tế, kết quả điều tra xác định Công ty Sinh Thái Xanh không đủ năng lực thực hiện đấu thầu, các bên không góp vốn điều lệ, không có thiết bị máy móc; đội ngũ kỹ sư, hồ sơ năng lực đều được họ làm khống.
Ông Mận trước tòa khẳng định "không lợi dụng, quan hệ ai" để được thành phố đặt hàng mà một ngày, Giám đốc Sở Xây dựng Lê Văn Dục bỗng nhiên gọi điện yêu cầu lên gặp Ban duy tu để bàn việc trồng cây. Bị cáo Mận khẳng định "không biết tại sao ông Dục gọi" và "được gọi thì đi thôi".
Cây keo mua 1.500 đồng bán cho thành phố giá tăng gấp 6 lần
Được triệu tập tới tòa, ông Dục kể trước khi ông Chung về làm Chủ tịch Hà Nội, việc trồng chăm sóc cây xanh của thành phố thực hiện rất trơn tru, ổn định, đấu thầu với một doanh nghiệp nhà nước có uy tín.
Nhưng chủ tịch Chung tại hành lang của một số cuộc họp đã nói chuyện với ông Dục về Công ty Sinh Thái Xanh "có năng lực, giá cây rẻ", sau đó "đốc thúc, ép buộc" liên lạc với Mận để trồng cây cho thành phố.
"Tôi do đó phải thực hiện theo ý anh Chung, gọi điện thoại cho Mận", cựu giám đốc Sở Xây dựng cho hay. Theo quan điểm của ông này, việc ông Chung chỉ đạo dừng đấu thầu để sau đó công ty của ông Mận trồng cây cho thành phố là "chưa đúng", "mang tính áp đặt".
Theo cựu giám đốc Sở Xây dựng, việc cho dừng đấu thầu để thực hiện theo quý vừa không tiện thực hiện, "vừa không cần thiết". Bởi trừ những việc quá gây bức xúc dân sinh mới cần thay đổi giữa chừng, còn trường hợp này thì không.
HĐXX chuyển sang truy vấn ông Mận: "Nếu không có ai tác động giúp đỡ, Giám đốc Sở Xây dựng có tự dưng cho bị cáo gọi mời đến trồng cây cho thành phố không?". Ông Mận đáp: "Cái này bị cáo cũng không biết". Ông Mận cũng phủ nhận việc thông đồng với Ban Duy tu để hợp thức hóa tài liệu, nâng khống giá cây.
Ông Mận nói tuy là giám đốc nhưng bản thân "chỉ biết trồng cây", còn toàn bộ việc hồ sơ tài liệu không rành, giao toàn quyền cho phó giám đốc và kế toán. "Họ muốn tôi ký cái gì thì đánh dấu vào chỗ đó. Phó giám đốc bảo Ban Duy tu cho giá thế thì tôi biết thế, không biết gì về việc nâng giá cả", ông Mận nói.
Cựu chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung và các bị cáo tại tòa ngày 25/8. Ảnh: Danh Lam
Phản đối các lời khai này của ông Mận, bị cáo Hoàng Thị Kim Loan, Phó giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh, cho rằng toàn bộ giá do giám đốc quyết định và đề xuất. "Tôi là người ngoài ngành bước vào, không biết gì về cây cối hay giá cả", bà Loan khai.
Bà cho biết quen Mận khi ông bán cây cho mình. Ông Mận khoe có kinh nghiệm 20 năm làm cây, từng làm nhiều công trình cho thành phố và các quan chức, tiêu biểu là Chủ tịch Nguyễn Đức Chung nên có rất nhiều quan hệ.
"Ông Mận rủ tôi cùng lập công ty nhưng ông ấy không có một đồng, tất cả tôi tự bỏ ra. Nhân lực thiếu, tôi phải tự bỏ tiền túi để thuê người giám sát công trình", bà khai. Trong khi chỉ ít phút trước, ông Mận khẳng định "đông nhân công, đủ năng lực trồng cây cho thành phố".
Bà Loan khai do thời gian quá lâu, không nhớ công ty được Ban Duy tu thanh toán bao tiền. Về con số thất thoát 17 tỷ đồng bị quy kết từ sai phạm của công ty, bà nói lúc làm hoàn toàn không biết đây là dịch vụ công ích nên có tâm thế trả giá thấp nhất có thể để có lãi.
"Nếu biết đây là hợp đồng dịch vụ công ích với lợi nhuận không quá 5% theo quy định thì bị cáo không bao giờ làm, vì nó quá ít, trong khi cây xanh trồng rất khó", bà nói tại phiên tòa.
Theo trí nhớ của giám đốc Mận, một số loại cây được ông mua của nhà vườn địa phương để trồng cho Hà Nội, như: keo mua 1.500 đồng bán cho thành phố với giá 9.000 đồng; cây sộp giá 13 triệu đồng/cây và bán 32 triệu đồng; cây long não giá 3,8 triệu đồng bán 8,2 triệu đồng...
Theo cáo buộc của nhà chức trách, tổng số tiền cây bị nâng khống là hơn 17 tỷ đồng.
Trong vụ án, ông Nguyễn Đức Chung bị quy kết nhận quà biếu 3,8 tỷ đồng từ Công ty Sinh Thái Xanh và Công ty Cây xanh Hà Nội. Ông Chung bị đánh giá, sai phạm "vì động cơ cá nhân" quyết định việc trồng cây phải thực hiện theo phương thức trái pháp luật, trồng trước rồi mới hợp thức thủ tục đặt hàng, thanh toán sau.
Hành vi của ông Chung "để một số bị can khác lợi dụng nâng khống giá cây, gây thiệt hại hơn 34,7 tỷ đồng cho Nhà nước, cáo trạng nêu.
Chiều nay, ông Chung đang bị cách ly để đảm bảo lấy lời khai khách quan. HĐXX đang tiếp tục làm việc.
Phiên tòa dự kiến kéo dài 5 ngày, diễn ra cả hai ngày cuối tuần.
>> Danh sách 15 bị can
Đây là vụ án thứ 4 ông Nguyễn Đức Chung bị xử lý. Cựu chủ tịch Hà Nội đang thi hành tổng cộng 12 năm tù tại 3 vụ án: chiếm đoạt tài liệu mật liên quan vụ án Nhật Cường, mua sắm chế phẩm Redoxy-3C và can thiệp đấu thầu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội.
Cùng vụ án, VKS truy tố 14 người khác về bốn tội: Buôn lậu; Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí; In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Thanh Lam