Việt Nam luôn ủng hộ vai trò của IAEA
Chủ trương nhất quán của Việt Nam về ủng hộ chống phổ biến, tiến tới giải trừ hoàn toàn và triệt để vũ khí hạt nhân, nhấn mạnh yêu cầu cân bằng giữa 3 trụ cột chính của IAEA là bảo đảm an toàn, an ninh hạt nhân, thanh sát và ứng dụng năng lượng nguyên tử hạt nhân vào mục đích hòa bình, đánh giá cao sáng kiến của IAEA trong việc thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ hạt nhân phục vụ các hoạt động dân sự vì mục đích hòa bình; khẳng định ủng hộ vai trò then chốt của IAEA, nhấn mạnh trách nhiệm của các quốc gia và ủng hộ cách tiếp cận cân bằng trong công tác bảo đảm an toàn và an ninh hạt nhân; chia sẻ quan tâm trước những diễn biến phức tạp về an ninh hiện nay; đề cao nguyên tắc đối thoại, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ) và luật pháp quốc tế.
Dự kiến, Việt Nam sẽ kết thúc đảm nhiệm vai trò thành viên Hội đồng Thống đốc IAEA 2021 - 2023 sau phiên họp Hội đồng Thống đốc vào tháng 10 tới.
Trong thời gian đảm nhiệm vai trò này, Việt Nam đã tích cực tham gia thảo luận, phối hợp lập trường với các nước thành viên Hội đồng Thống đốc IAEA, qua đó hỗ trợ đắc lực cho công tác nắm bắt, theo dõi quan điểm các nước và tham mưu, xây dựng lập trường, quan điểm của Việt Nam trong các vấn đề nóng được thảo luận tại các cuộc họp.
Trong các cuộc họp, Việt Nam luôn tích cực tham gia phát biểu, thảo luận tại nhiều đề mục, cùng các thành viên Hội đồng Thống đốc thảo luận đóng góp cho việc hoàn thiện các dự thảo Báo cáo về an ninh, an toàn và ứng dụng kỹ thuật hạt nhân năm 2023.
Trong giai đoạn 2020 - 2021, Việt Nam đã thực hiện 6 dự án hợp tác cấp quốc gia và tham gia 10 dự án hợp tác cấp khu vực. Việt Nam sẽ phối hợp với IAEA chuẩn bị Chương trình khung hợp tác giai đoạn 2022-2027, trong đó xác định các lĩnh vực ưu tiên hợp tác giữa hai bên. Đồng thời, Việt Nam sẽ phối hợp với Lào và Campuchia triển khai Thỏa thuận hợp tác ba bên về ứng dụng công nghệ hạt nhân, một trong những trọng tâm của IAEA trong Chương trình hợp tác kỹ thuật tại khu vực Đông Nam Á.
Việt Nam được bầu làm thành viên Hội đồng Thống đốc IAEA, gồm 35 thành viên, từ tháng 9/2021 trong nhiệm kỳ 2 năm 2021 - 2023. Mỗi năm Hội đồng Thống đốc IAEA có 4 kỳ họp vào các tháng 3, 6, 9 và tháng 11. Dự kiến, Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò thành viên Hội đồng Thống đốc IAEA đến hết Khóa họp thứ 67 Đại hội đồng IAEA.
Trước thềm khóa họp tháng 9 năm nay, Hội đồng Thống đốc IAEA đã tiến hành cuộc họp định kỳ lần thứ 3 với sự tham dự của đại diện 35 quốc gia thành viên hội đồng, cùng một số nước thành viên IAEA và tổ chức quốc tế với tư cách quan sát viên. Đoàn Việt Nam tham dự sự kiện này do Đại sứ Nguyễn Trung Kiên - Thống đốc, Đại diện thường trực Việt Nam tại IAEA - dẫn đầu, cùng sự tham dự của đại diện các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.
Đại sứ Nguyễn Trung Kiên đánh giá cao các chương trình hợp tác kỹ thuật, đặc biệt là các chương trình đang triển khai giữa Việt Nam và IAEA như chương trình ZODIAC, hoan nghênh sáng kiến Atoms4food của Tổng Giám đốc Grossi, đồng thời đề nghị IAEA tiếp tục tăng cường hỗ trợ, hợp tác kỹ thuật với Việt Nam trong các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm.
Trung Vũ